bijgeloof in het theater
Een groot deel van de geschiedenis van het theater bestaat uit rituelen. Waar geloof is, is ook bijgeloof en het theater heeft een uitgebreide traditie van dingen die moeten, of juist niet mogen om het onheil af te weren.
Pech tijdens première, dan heb je succes!
Een acteur die tijdens de première, officële eerste voorstelling, struikelt bij zijn eerste opkomt, heeft gegarandeerd succes. Dit bijgeloof is ontstaan uit puur medelijden.
Fluiten op toneel of in het theater brengt ongeluk
Voordat er headsets of portofoons waren, werd er gefloten om een decorstuk in te vliegen of om een stuk te laten zakken van de trekwand. Wie zomaar floot, kon per ongeluk een verkeerde cue (teken) geven waardoor ongewenst een decorstuk naar beneden kwam.
Je mag nooit ‘Macbeth’ noemen in een theater
Als je de naam noemt, brengt dit onheil. Het oudste verhaal luidt dat Shakespeare zijn heksenspreuk van ‘Macbeth’ had gestolen van plaatselijke heksen. Ze vertelden hem dat de spreuk eruit moest, maar dat deed hij niet. Daarop hebben de heksen zijn stuk voor altijd vervloekt.
Mocht je toch per ongeluk zijn naam noemen, dan kan je het onheil afweren door te citeren uit Pucks laatste monoloog uit Midzomernachtdroom of door het theater uit te gaan, drie keer in een cirkel te draaien en te spugen.
Spiegels op toneel
Spiegels brengen op meerdere manieren ongeluk. Ze weerkaatsen het licht, waardoor het publiek soms letterlijk in de spotlight zit (op een negatieve manier). Ook kunnen ze kapot gaan, wat sowieso ongeluk brengt. Én acteurs zijn over het algemeen ijdele mensen; spiegels op toneel zouden hen wel eens kunnen afleiden.
Minimaal één licht laten branden
Praktisch gezien is het fijn als er achter de schermen een lampje brandt zodat iedereen kan zien waar alles staat. In het Engels heet dit 'ghost light' en daardoor is het bijgeloof ontstaan dat een lampje spoken uit het theater houdt.
Toi toi toi
Wens elkaar voor een voorstelling geen succes, want dat brengt ongeluk. In plaats daarvan zeggen acteurs toi toi toi of breek een been. De oorsprong ligt bij een oud geloof dat er op het podium geesten zijn die hun magie gebruiken om het tegenovergestelde uit te voeren van wat jij wil zien gebeuren.
Oude schmink
Tijdens een première moet altijd oude schmink worden gedragen. Als je opeens nieuwe schmink gaat gebruiken, weet je niet hoe het eruit ziet onder de theaterlampen of dat je er allergisch voor bent.
Draag geen blauw
Vroeger was blauw de duurste stof voor kleding. De arme producenten konden dit niet betalen en dankzij dit bijgeloof hoefden zij geen blauwe kleding voor hun acteurs te kopen. Maar de producenten die wel geld hadden, wilden dit toch laten zien. Zij hebben toen dit bijgeloof aangepast door blauw te combineren met een nog duurdere stof: zilver. Deze combinatie zou dan weer geen ongeluk brengen.